مجازات جرم سرقت و روش رسیدگی و شکایت

جرم سرقت از جرایمی است که  دارای مجازات های متفاوت و راه های بسیاری برای دفاع از آن میباشد در این راستا موسسه حقوقی راه امید  وکلای خبره در حوزه سرقت و کلاهبرداری را در سراسر کشور به شما هموطن گرامی معرفی مینماید تا گامی مهم جهت دفاع از حق مظلوم  برداشته باشد . ( معرفی وکلای متخصص سرقت در کشور در پایین پست قرارمیگیرد . )

مجازات جرم سرقت چیست ؟

سرقت انواعی دارد که به دو دسته حدی و تعزیری تقسیم میگردد ، دقت کرده اید که چرا دست بعضی از سارقین را قطع و بعضی از سارقین تنها چند روزی بازداشت و بعد آزاد میگردند ؟ دلیل چیست ؟ آیا به نظر شما صحیح است دست سارقین قطع گردد یا خیر ؟

خب بیاید تفاوت این دو نوع سرقت را باهم بخوانیم

در ابتدا جرم تعزیری بیان میگردد که این نوع جرم خود به ۲ شکل است که در ذیل عرض میگردد :

۱ : جرم تعزیری سرقت چیست ؟

سرقت تعزیری به طور کلی می توان گفت، همین که سرقت فاقد جامع شرائط حد باشد، سرقت تعزیری است که خود دو نوع است:

• الف) سرقت تعزیری ساده : این نوع سرقت در مادۀ ۶۶۱ ق.م.ا علنی و فاقد کلیۀ شرائط اضافی است که برای سرقت های مشدد پیش بینی شده و با ربودن مال غیر بدون علم و اطلاع و رضایت صاحب مال محقق می شود و مجازات آن کمترین مجازات سرقت یعنی سه ماه و یک روز تا ۲ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق می باشد.
• ب) سرقت تعزیری مشدد : که به اعتبار تعلق مال به دولت یا وقفی بودن آن چند قسم است:

1. سرقت اسناد : سرقت نوشته ها، اسناد، اوراق، دفاتر یا مطالب مندرج در دفاتر ثبت و ضبط دولتی که در ماده ۵۴۴ ق.م .ا مندرج است و مجازات آن ۶ ماه تا دو سال حبس می باشد. سرقت مذکور شامل امانت پستی و دیگر نوشته ها غیر از اسناد و نوشته های مذکور نمی شود (نظریۀ مشورتی شماره ۲۰۰۷- ۱۴ ۱ ۱۳۸۲ اداره حقوقی قوه قضائیه)
2. سرقت توسط امانت دار: به موجب مادۀ ۵۴۵ ق.م.ا اگر ربودن توسط امانت دار یا مستحفظ اسناد مذکور واقع شود مرتکب به سه تا ده سال حبس محکوم می شود.
3.  عنف مهر : به موجب مادۀ ۵۴۶ ق.م.ا در صورتیکه مرتکب به عنف مهر یا پلمپ را محو نماید یا بشکند یا عملی مرتکب شود که در حکم محو یا شکستن پلمپ تلقی شود یا نوشته یا اسناد را برباید، حسب مورد به حداکثر مجازات وارده در موارد مذکور (۲ سال یا ۱۰ سال) محکوم می شود در این مجازات، مانع از اجرای مجازات جرائمی که از قهر و تشدد حاصل می شود، نخواهد بود.
4. سرقت اموال تاریخی و فرهنگی : به مادۀ ۵۵۹ ق.م.ا : شرط تحقق جرم موضوع این ماده آن است که:
   • اولاً: به موضوع جرم اشیاء یا لوازم و مصالح و قطعات آثار فرهنگی، تاریخی باشد.
   • ثانیاً: محل سرقت موزه ها، نمایشگاهها یا اماکن تاریخی و مذهبی یا سایر اماکنی باشد که تحت حفاظت یا نظارت دولت است
     • مجازات آن بر اساس بند ۱۶ ماده ۱۹۸ ق.م.ا سرقت از اموال دولتی و وقفی و مانند آن (اموال فاقد مالک شخصی) مستوجب حد نیست در عین حال مقنن در حکم خاص در مواد ۵۴۴ و ۵۴۵ سرقت نوشتجات و اسناد و اوراق و نیز سرقت مطالبی که در دفاتر مذکور مندرج است را نسبت به سرقت عادی (مادۀ ۶۶۱ ق.م.ا) تشدید کرده است.
5. سرقت اشیاء و اموال نظامی توسط نظامیان
   • سرقت اسلحه و مهمات توسط نظامیان که طبق مادۀ ۸۸ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲ مجازات آن حبس از ۲ تا ده سال است و منظور از سلاح اعم از گرم و سرد است.
   • سرقت وسایل و لوازم نظامی (غیر از اسلحه و مهمات) توسط نظامیان که طبق مادۀ ۸۹ قانون مذکور مجازات آن حبس ۱ تا ۵ سال است.
6.  زمان و موقعیت وقوع سرقت، مسلح بودن سارقین و یا هتک حرز : 
   • مادۀ ۹۰ قانون مذکور که میزان مجازات آن حبس از ۳ تا ۱۵ سال است. در فرض داشتن سلاح ظاهر یا باطن، گرم یا سرد، استفاده از آن شرط نیست و اگر سارقین متعدد باشند، مسلح بودن یکی از آنها کافی است که اقدام همگی مشمول این ماده قرار بگیرد.
7.  سرقت اسناد دفاتر ثبت و ضبط نیروهای مسلح
   •  سرقت نوشته ها، اسناد، اوراق یا دفاتر یا مطالبی که در دفاتر ثبت و ضبط نیروهای مسلح مندرج یا در اماکن نظامی محفوظ یا نزد اشخاص سپرده شده است، اوراق یا دفاتر یا مطالبی که در دفاتر ثبت و ضبط نیروهای مسلح مندرج یا در اماکن نظامی محفوظ یا نزد اشخاص سپرده شده است، توسط نظامیان که طبق مادۀ ۹۱ قانون مذکور میزان مجازات آن حبس از ۲ تا ده سال می باشد و بنابر تبصرۀ مادۀ مذکور چنانچه امانت دار یا مستحفظ مرتکب جرم موفق شود به حبس از ۳ تا ۱۵ سال محکوم می شود

۲ : جرم حدی سرقت چیست ؟ 

به جرمی حدی گفته میشود که حاکم شرع پروردگار جهانیان در کتاب آسمانی خود آمده باشد. پس فرق جرم حدی با تعزیری به زبان ساده : آنچه که به صراحت در قرآن آمده باشد حدی گفته میشود مانند حد زنای محصنه اعدام میباشد که در قران آمده است و پروردگار جهانیان به آن حکم نموده است و هیچ گاه قاضی نمیتواند خلاف آن حکم کند به اصطلاح دست قاضی بسته است به غیر از جرایم حدی مابقی تعزیری گفته میشود مثل خیانت در امانت ، مزاحمت برای بانوان ، آتش زدن مزرعه و…

جرم سرقت هم از همین قسم است که هم شامل حدود میشود و هم تعزیرات مواردی که در بالا بیان شد انواع جرم تعزیری سرقت بوده است حال ما در اینجا میخواهیم بیان کنیم چه نوع سرقتی مشمول حدی میشود و به اصطلاح جرم حدی چه شرایطی بایستی داشته باشد .

شرایط جرم سرقت حدی چیست ؟

مطابق ماده ۱۹۸ قانون مجازات اسلامی سرقتی که دارای شرایط ذیل باشد حدی گفته میشود :
۱ – سارق به حد بلوغ شرعی رسیده باشد .
۲ – سارق در حال سرقت عاقل باشد .
۳ – ساقرق با تهدید و اجبار وادار به سرقت نشده باشد .
۴ – سارق قاصد باشد .
۵ – سارق بداند و ملتفت باشد که مال غیر است .
۶ – سارق بداند و ملتفت باشد که ربودن آن حرام است .
۷ – صاحب مال ، مال را در حرز قرار داه باشد .
۸ – سارق به تنهائی یا با کمک دیگری هتک حرز کرده باشد .
۹ – به اندازه نصاب یعنی ۵/۴ نخود طلای مسکوک که بصورت پول معامله می شود یا ارزش آن به آن مقدار باشد در هربار سرقت شود .
۱۰ – سارق مضطرنباشد .
۱۱ – سارق پدر صاحب مال نباشد .
۱۲ – سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد .
۱۳ – حرز و محل نگهداری مال ، از سارق غصب نشده باشد .
۱۴ – سارق مال را به عنوان دزدی برداشته باشد .
۱۵ – مال مسروق در حرز متناسب نگهداری شده باشد .
۱۶ – مال مسروق از اموال دولتی و وقف و مانند آن که مالک شخصی ندارد نباشد .
تبصره ۱ – حرز عبارت است از محل نگهداری مال بمنظور حفظ از دستبرد .
تبصره ۲ – بیرون آوردن مال از حرز توسط دیوانه یا طفل غیر ممیز و حیوانات و امثال در حکم مباشرت است .
تبصره ۳ – هرگاه سارق قبل از بیرون آوردن مال از حرز دستگیر شود حد بر او جاری نمی شود .
تبصره ۴ – هرگاه سارق پس از سرقت ، مال را تحت ید مالک قرار داده باشد موجب حد نمی شود .

مجازات جرم حدی سرقت چیست ؟

به ترتیب ذیل سارق حدی مجازات میشود :
الف – در مرتبه اول قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن بطوریکه انگشت شست و کف دست او باقی بماند .
ب – در مرتبه دوم ، قطع پای چپ سارق از پائین برآمدگی بنحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح او باقی بماند .
ج – در مرتبه سوم حبس ابد .
د – در مرتبه چهارم اعدام ، ولوسرقت در زندان باشد .
تبصره ۱ – سرقتهای متعدد تا هنگامی که حد جاری نشده حکم یکبار سرقت را دارد .
تبصره ۲ – معاون در سرقت موضوع ماده ۱۹۸ این قانون به یکسال تا سه سال حبس محکوم میشود .
ماده ۲۰۲ – هرگاه انگشتان دست سارق بریده شود و پس از اجراء این حد ، سرقت دیگری از او ثابت گردد که سارق قبل از اجراء حد مرتکب شده است پای چپ او بریده می شود .
ماده ۲۰۳ – سرقتی که فاقد شرایط اجرای حد باشد و موجب اخلال در نظم یا خوف شده یا بیم تجری مرتکب یا دیگران باشد اگرچه شاکی نداشته یا گذشت نموده باشد موجب حبس تعزیری از یک تا پنجسال خواهد بود .
تبصره – معاونت در سرقت موجب حبس از ششماه تا سه سال میباشد .

آیا اجرای این حد های سرقت که بالا بیان شد شرایطی دارد یا قابل تعلیق میباشد ؟

مطابق ماده ۲۰۰ قانون مجازات اسلامی در صورتی حد سرقت جاری می شودکه شرایط زیرموجودباشد –
۱ – صاحب مال از سارق نزد قاضی شکایت کند .
۲ – صاحب مال پیش از شکایت سارق را نبخشیده باشد .
۳ – صاحب مال پیش از شکایت مال را به سارق نبخشیده باشد .
۴ – مال مسروق قبل از ثبوت جرم نزد قاضی ، از راه خرید و مانند آن به ملک سارق در نیاید .
۵ – سارق قبل از ثبوت جرم از این گناه توبه نکرده باشد .
تبصره – حد سرقت بعد از ثبوت جرم با توبه ساقط نمی شود وعفو سارق جایز نیست .

جرم سرقت حدی چگونه قابل اثبات است ؟

مطابق ماده ۱۹۹ قانون مجازات اسلامی سرقتی که موجب حد است با یکی از راههای زیر ثابت می شود –
۱ – شهادت دو مرد عادل ۰
۲ – دو مرتبه اقرار سارق نزد قاضی ، بشرط آنکه اقرار کننده بالغ و عاقل و قاصد و مختار باشد .
۳ – علم قاضی ۰
تبصره – اگر سارق یک مرتبه نزد قاضی اقرار به سرقت کند ، باید مال را به صاحبش بدهد اما حد بر او جاری نمی شود .

روش رسیدگی جرم سرقت 

خب ، پس از اینکه سرقتی رخ داد چه بایستی کرد ؟ ما در اینجا مرحله به مرحله از رسیدیگی را بیان مینماییم :

1. مرحله اول : 

   این مرحله طرح شکایت میباشد که از ۲ طریق صورت میپذیرد :

   • روش اول : در ابتدا چنانچه هنوز فاصله زمانی زیادی رخ نداده مثلا هنوز چند ساعت از وقوع حادثه گذشته بهتر است به پلیس ۱۱۰ تماس حاصل نمایید و پس از حضور پلیس مشخصات مرتکبین را اعلام و بلافاصله پلیس وارد عمل شده و اشخاص مرتکب را دستگیر مینماید . اینن اولین مرحله از سیکل این نوع از پرونده ها میباشد .
   • روش دوم : چنانچه مدتی از وقوع سرقت گذشته باشد مثلا گذشت چند روز  در اینجا شما بایستی به مراجعه به دفاتر موسسه راه امید در سراسر کشور و مشاوره با دپارتمان سرقت و کلاهبرداری  پس از تنظیم قراردادوکالت بلافاصله وکلای متخصص وارد پرونده شده و با نیروی کافی اقدام به دستگیری مجرمین و تلاشی مزید محکومیت آنها می نمایند

2. مرحله دوم : 

   پس تنظیم شکایت پرونده وارد دادسرا میشود که در این موقع موقتا شخص سارق را به بازداشتگاه و زندان راهی نموده تا حکم پرونده صادر گردد ( احتمال آزادی در این مرحله وجود دارد مثلا از طریق وثیقه البته بسته به مدارک موجود در پرونده که در این مرحله دست وکلا و قضات برای دفاع باز است . مثلاا درصورت اینکه اثبات گردد آزادی متهم ضرر جانی و ترس برای زیان دیده وجود دارد در اینصورت قرار بر بازداشت باقی میماند ). این مرحلهه را مرحلهه تحقیقاتی مینامند که درصورت دفاع قوی و اثبات اینکه جرم سرقت ارتکاب یافته پرونده قرار مجرمیت و کیفرخواست صادر شده و به دادگاه ارسال میگردد . ( دقت شود چنانچه قرار بر منع تعقیب صادر شود یعنی متهم بیی گناه است اینجا این قرار قابلیت اعتراض در مرجع دیگر دارد )( ممکن است این مرحله چندین ماه زمان برده و بارها در دادسرا ویا کلانتری هاجلسه و حقیقات گردد‌. همچنین شاهدان در این مرحله ادای شهادتت مینماید دقت شود چنانچه بزه دیده شاهدی داشته باشد و آن شاهد از ترس نیاید در دادگاه ما میتوانیم با حکمم جلب او مجبورش کنیم در دادگاه حضور پیدا کند . ‘گاهی ممکن است هیچ سرقتی رخ نداده و تنها افترایی نسبت به متهم میباشد چرا که خیلی از متهمین بی گناه و تنها از روی کدورت و دشمنی شخصی چنین افترایی زده است .

3. مرحله سوم : 

   پس از صدور قرار کیفرخواست پرونده از دادسرا خارج و همراه متهم با پای زنجیر شده ویا با قرار های دیگر به دادگاه ارسال میگردد . در این مرحله مدارک بروی پرونده کاملا بررسی و در چندین جلسه رسیدگی اقدام بر صدور رای مبینی بر بی گناهی ویاا محکومیت متهم صادر مینماید .این مرحله چندین ماه ممکن است زمان ببرد البته بستگی به مدارک پرونده و اقرارات متهم متفاوت بوده و مواردی داشتیم که از زمان دستگیری تا اجرای حکم تنها دو ماه زمان برده است )

4. مرحله چهارم : 

   • در این مرحله رای صادره از دادگاه بدوی در صورت اعتراض چه از ناحیه بزهکار و چه از ناحیه بزهدیده به این مرحله ارسال میگردد. و پرونده مجددا بررسی میگرد. و حتی شاید نیاز ببیند پرونده را برای تحقیقات دقیق تر به مرحله دادسرا ارسال نماید در نهایتت رای نهایی را صادر مینماید
   • این رای از مرحله تجدید نظر در محل هایی دیگر قابلیت اعتراض دارد مثلا به حضور رئیس قوه قضائیه  درصورتی که رای خلاف شرع و قانون باشد.