مجازات جرائم یارانه ای و بررسی حقوقی آن
در زمان حاضر فناورى اطلاعات و ارتباطات نوین ، مسئله جدیدى را با عنوان پاسخگویى به سوء استفاده هایى ،
که از فضاى تبادل اطلاعات به عمل مى آید پیش روى پژوهشگران علوم کیفری قرار داده است .
این مقاله جرایم رایانه اى در ابعاد مختلف مورد بررسى قرار میدهد .
|
جرایم رایانه ای :
جرایمی سازمان یافته می باشند که از طریق اشخاص حرفه ای و با سواد انجام می شوند .
قوانین مجازات رایانه ای امروزه برای مجازات مجرمین کافی اما کامل نمی باشد.
چون هر روز جرایم جدیدی به وجود می آید که برای مجازات آنها نیاز به قوانین جدید داریم
همان گونه که جرایم اینترنتی همیشه درحال به روز شدن هستند.
بایستی تلاش کرد تا بتوان با نو شدن جرایم هرساله قوانینی را که در زمینه جرایم جدید قابل اعمال باشد ارائه کرد
چون رایانه و اینترنت همیشه شکل های مختلفی به خود می گیرند.
برای پیشگیری از این جرایم می بایست همه دستگاهها تلاش کنند و مردم نیز توصیه های مسئولین را در این مورد جدی بگیرند
و در هنگام استفاده از اینترنت و رایانه مورد استفاده قرار دهند تا مورد سوء استفاده دیگران قرار نگیرند .
مشاوره حضوری و یا مشاوره تلفنی با وکیل متخصص جرایم رایانه ای
تنها کافیست فرم ذیل را پر کنید ظرف حداکثر نیم ساعت باشما تماس گرفته میشود و نزدیک ترین وکیل به شما معرفی میگردد .
تاریخچه جرایم رایانه ای
البته باید ما بدانیم که همیشه در اعصار و قرون مختلف و در گذشته هر زمان که پدیده و علمی وارد عرضه وجودی شده
هم دارای بعد مثبت بوده و استفاده های مثبت از آن می شده و هم استفاده های منفی و رایانه هم از این قاعده مستثنی نیست.
رایانه در عین حال که دارای استفاده های مثبت فراوانی است و می شود از آن استفاده های مثبت کرد ،
همین رایانه می تواند وسیله ای شود برای بزهکاری و راحت تر انجام دادن بزه توسط بزهکاران و در جهت ضرر منافع مردم عمل کند.
به دلیل بهره مند نبودن دولت ها و کشورها از فناوری و تکنولوژی تعیین تاریخ دقیق شروع جرم رایانه ای سخت به نظر می رسد .
چرا که همان طور که می دانید برخی از کشورها مثل آمریکا که از سطح تکنولوژی بالایی برخوردارند
به مراتب تاریخ وقوع جرم کلاهبرداری رایانه ای بسیار زودتر از کشور ماست.
در کتابچه راهنمای سازمان ملل متحد برای جلوگیری و کنترل جرایم مرتبط با رایانه آمده است.
ایا می شود زمان اولین ارتکاب جرم کامپیتری را مشخص کرد ؟
«تعیین زمان واقعی ارتکاب اولین جرم کامپیوتری کار دشواری است.
کامپیوتر از زمان چرتکه که از ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد در ژاپن ، چین و هند وجود داشته ، به نوعی مطرح بوده است.
در سال ۱۸۰۱ انگیزه های مالی باعث شد تا ژوزف ژاکارد یکی از صاحبان کارخانه های نساجی در فرانسه ، اولین کارت کامپیوتری را طراحی کند.
این دستگاه امکان تکرار یک رشته مراحل پیاپی را دربافت پارچه های مخصوص فراهم می ساخت.
کارکنان ژاکارد چنان از به مخاطره افتادن وضعیت شغلی و زندگی خود نگران بودند که درصدد بر آمدند با اقدامات خرابکارانه ،
مانع استفاده از این فناوری تازه بشوند و بدین ترتیب یک جرم رایانه ای مرتکب شدند.»
هدف ما از بیان اینکه اولین جرم رایانه ای در چه زمانی اتفاق افتاد که به برخی از نظرات در مورد اولین جرم رایانه ای در بالا اشاره کردم
و به برخی از موارد هم در ادامه اشاره می کنیم
این است که قبل از اینکه وارد سیر مسائل ماهیتی شویم و بدانیم که چه دیدگاههایی در مورد شروع جرم رایانه ای وجود دارد.
جرایم کامپیوتری را می توان به سه دسته تقسیم نمود :
دسته اول : جرایمی هستند که در آنها رایانه و تجهیزات جانبی آن موضوع جرم واقع می شوند مانند سرقت، تخریب و غیره.
دسته دوم : جرایمی هستند که در آنها کامپیوتر به عنوان ابزار وسیله توسط مجرم برای ارتکاب جرم بکار گرفته می شود.
دسته سوم : جرایمی هستند که می توان آنها را جرایم کامپیوتری محض نامید.
این نوع از جرایم کاملاً با جرایم کلاسیک تفاوت دارند و در دنیای مجازی به وقوع می پیوندند.
اما آثار آنها در دنیای واقعی ظاهر می شود، مانند دسترسی غیر مجاز به سیستم های کامپیوتری.
جرائم رایانه ای را می توان این گونه تعریف نمود:
(سوء استفاده از کامپیوتر شامل هر رفتار غیر قانونی غیر اخلاقی یا غیر مجاز مربوط به پردازش اتوماتیک و انتقال داده هاست)
تعریف جرایم رایانه ای
«هر فعل و یا ترک فعل غیر قانونی که یا به وسیله رایانه و یا با اخلال در سیستم های رایانه ای
و یا نفوذ در سیستم های رایانه ای را گویند که به موجب قانون برای آن مجازات تعیین شده را جرم رایانه ای گویند .
جرائم رایانه ای به دو دسته تقسیم میشود:
۱- جرایم رایانه‌ای محض :
جرایمی که ارتکاب آنها قبل از پیدایش رایانه و اجزای فناوری اطلاعات امکان پذیر نبوده‌اند؛ مانند دسترسی غیرمجاز.
۲- جرایم رایانه‌ای سنتی :
که ارتکاب آنها وسیله رایانه دارای عواقبی بسیار شدیدتر نسبت به ارتکاب سنتی آن است؛
مانند برخی جرایم مرتبط با محتوا مانند هرزه‌نگاری و یا تخریب فیزیکی نسبت به کامپیوتر.
تعریف جرایم رایانه ای:
«هر جرمی که قانون گذار به صراحت رایانه را به منزله موضوع یا وسیله
جرم جزء رکن مادی آن اعلام کرده باشد یا عملاً رایانه به منزله موضوع یا وسیله ارتکاب جرم در آن نقش داشته باشد».
دسترسی غیر قانونی
جرایم رایانه ای امروز از گستردگی زیادی برخوردار است، اما به طور خلاصه و بر اساس تقریبی دسته بندی
دهمین کنگره سازمان ملل متحد در آوریل ۲۰۰۰ در زمینه جرم و رفتار مجرمان در وین می توان آن را در چند دسته کلی بخش بندی کرده است.
دسترسی غیرقانونی عبارت است :
از دسترسی به بخش یا کل یک سیستم کامپیوتری بدون داشتن حق و مجوز این کار است .
جلوگیری غیرقانونی از دسترسی به داده های شخصی با استفاده از ابزار تکنولوژیک از و یا در داخل یک سیستم کامپیوتری؛
مداخلات اطلاعاتی همچون آسیب رساندن، حذف، جایگزینی، تخریب و یا سرکوب و توقیف داده های کامپیوتری بدون مجوز؛
مداخله در سیستم ها شامل انسداد و توقف جدی و بدون حق عملکرد سیستم های کامپیوتری
با آسیب رساندن، حذف، جایگزینی، تخریب و یا توقیف داده های کامپیوتری؛ سوءاستفاده از دستگاه ها؛
جعل هویت و کلاه برداری الکترونیک.
انواع جرم های رایانه ای
۱-هک کردن
۲-فیشینگ
۳- ویروس های کامپیوتری
۴-هویت جعلی
هک کردن:
عبارتست از نفوذ به یک سیستم کامپیوتری بدون داشتن مجوز، مالکیت یا صلاحیت لازم.
یعنی غلبه کردن بر سیستم های امنیتی یک سیستم کامپیوتری برای دسترسی غیر قانونی به اطلاعات ذخیره شده در این سیستم کامپیوتری
لو رفتن رمز عبور به قصد دسترسی به اطلاعات خصوصی افراد یک سازمان یکی از رایج ترین تخلفات رایانه ای است
فیشینگ:
عبارتست از تلاش برای بدست آوردن اطلاعاتی مانند رمز عبور، شناسه عبور و جزئیات کارت اعتباری
با جا زدن خود به عنوان یک منبع قابل اعتماد.
فیشینگ از طریق سرویس های ایمیل یا با وعده های دروغ انجام می گیرد یا با ایجاد برخی جذابیت ها کاربران اینترنتی را ترغیب می کنند
اطلاعات خود را در سایت هایی که توسط کلاه برداران ساخته شده است وارد کنند.
این خلاف کاران معمولاً وب سایت هایی طراحی می کنند که در کاربر احساس اعتماد و وارد شدن در یک سایت امن را می دهد
و معمولاً هم موفق می شوند یعنی کاربر در دام آنها افتاده و اطلاعات خود را وارد می کند.
ویروس های کامپیوتری:
ویروس های کامپیوتری (شامل ویروس ها، کرم ها، نرم افزار های جاسوسی و…) در حقیقت نرم افزارهایی هستند
که خود را تکثیر و منتشر می کنند و کامپیوترهای موجود در یک شبکه را بدون اطلاع کاربران آلوده کرده و به آنها صدمه می زند.
ویروس ها از طریق فایل های سیستم یک شبکه کامپیوتری، اینترنت یا هر وسیله نقل انتقال اطلاعات وارد کامپیوترهای دیگر می شوند.
هویت جعلی:
هویت جعلی یا خود را به جای کس دیگر جا زدن یکی از جدیدترین کلاه برداری هایی است که به کمک آن پول های زیادی ربوده شده
و سودهای کلانی نصیب کلاه برداران می شود.
در این شیوه کلاه بردار خود را به جای مالک چیزی جا می زند. یا از هویت شخص دیگری برای بدست آوردن
کالا یا خدمات مورد نیاز خوداستفاده می کنند. مهاجرت غیر قانونی، تروریسم و ایمیل های سیاه در زمره این جرائم قرار می گیرد.
نکته
انواع مختلف جرائم رایانه ای همه در یک چیز مشترکند و آن هم بهره برداری غیر قانونی از فناوری جدید رایانه ای و ارتباطات
برای فعالیت های خلاف کارانه است.
محتوای جرایم رایانه ای
الف) محتوا علیه عفت واخلاق
ب)محتوا محتوا علیه امنیت وآسایش عمومی
ج) علیه مقدسات اسلام
د)محتوا علیه مقامات ونهادهای دولتی
ر) محتوا برای ارتکاب جرایم رایانه‌ای
ک)امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی
م) محتوای دعوت کننده به جرم
آثار مخرب جرایم رایانه ای
الف. آثار و آسیب های روانی
۱٫ اعتیاد مجازی
اعتیاد مجازی، استفاده بیش از حد از اینترنت است تا آنجا که بدون استفاده از آن فرد احساس کمبود می کند
و روابط او با محیط متأثر از استفاده مکرر و دیوانه وار فرد شده از حالت عادی خارج می شود.
۲٫بحران هویت
هویت، واجد سه عنصر است: شخصی، فرهنگی و اجتماعی، که هریک در تکوین شخصیت فرد نقش مهمی را ایفا می کنند.
در مقایسه ها، هویت شخصی، ویژگی بی همتای فرد را تشکیل می دهد و هویت اجتماعی
در پیوند با گروه ها و اجتماعات مختلف قرار می گیرد.
۳٫ انحرافات جنسی
از جمله آثار مخرب جرائم رایانه ای به وجود آمدن انحرافات جنسی است .
اینترنت بخاطر اینکه در روابط جنسی آزاد اندیش می باشد موجب بوجود آمدن هرزگی و شهوت پرستی و رواج آن گردیده است.
ویژگی های جرایم رایانه ای
جرائم رایانه ای را می توان به سه قسمت تقسیم نمود
۱- جرایم علیه اشخاص :
جرایم علیه اشخاص را می توان اذیت و آزارهای اینترنتی دانست که می تواند به اشکال جنسی، نژادی، مذهبی و… رخ دهد.
این جنبه معمولاً با حوزه دیگری به نام حریم خصوصی شهروندان تداخل پیدا می کند که خود حوزه بسیار گسترده و قابل توجه دیگری است.
از دیگر جرایم این دسته می توان به جرایمی مانند پورنوگرافی کودکان و آزار و اذیت ها با استفاده از رایانه اشاره کرد
که یکی از گسترده ترین و شایع ترین جرایم موجود است.
مشاوره تلفنی و معرفی وکیل متخصص جرایم رایانه ای اینجا کلیک کنید
۲-جرائم علیه اموال :
دسته دوم شامل خرابکاری های کامپیوتری و تبادل برنامه های خطرناک است.
۳-جرایم علیه دولت ها:
شایع ترین نمونه این جرایم، سرقت اطلاعات یا آسیب رساندن به رایانه ها و سیستم هاست.
این در حالی است که در برخی سیستم های حقوقی، اموال غیرعینی و غیرملموس قابل سرقت نبوده و آسیب وارده باید حتماً دیده شود.
مشکل دیگر موجود در این عرصه، ارایه نشدن تعریف های لازم درباره جوانب مختلف این تکنولوژی و جرایم محتمل در درون آن است.
۱)شناسایی و دستگیری مجرمان جنسی که از اینترنت برای توزیع و تولید پورنوگرافی کودکان استفاده می کنند.
۲)مبارزه با فعالیت های مجرمانه ای که مالکیت معنوی کشور آمریکا را هدف قرار می دهد.
۳)امنیت ملی و بازار رقابت را به خطر می اندازد.
۴) سرکوب شبکه های مجرمانه بین المللی سازمان یافته که در فعالیت های جعل و سرقت هویت اینترنتی فعالیت دارند.
سوالات ذیل از جمله مهمترین مسائل مربوط به جرایم رایانه است.
منظور از جرم دسترسی غیرمجاز چیست ؟
بر اساس قانون اشاره شده هرکس به طور غیرمجاز به داده‌ها یا سامانههای رایانه‌ای یا مخابراتی
که به‌وسیله تدابیر امنیتی حفاظت‌شده‌است دسترسی یابد، مرتکب دسترسی غیر مجاز محسوب می شود.
در برخی جرایم مثل کلاهبرداری یا جعل مجازات ماموران دولتی تشدید می شود در جرایم رایانه ای نیز همینطور است
و چنانچه مأموران دولتی که مسؤول حفظ داده‌های سری مقرر در ماده (۳) قانون جرایم رایانه ای یا سامانههای مربوط هستند
و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده‌ها یا سامانههای مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است
بر اثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت
به داده‌ها، حاملهای داده یا سامانههای مذکور شوند مجازات شدیدتری خواهند داشت .
مجازات جرم دسترسی غیرمجاز چیست ؟
بر اساس قانون اشاره شده مرتکب دسترسی غیر مجاز به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی
از پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.
منظور از شنود غیرمجاز چیست ؟
بر اساس قانون اشاره شده هر کس به طور غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در سامانههای رایانه‌ای
یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری را شنود کند، مرتکب شنود غیرمجاز تلقی می شود.
نکته
مجازات جرم شنود غیرمجاز
مرتکب جرم شنود غیرمجاز به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی
از ده میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.
جاسوس رایانه‌ای کیست ؟
هر کس به طور غیرمجاز نسبت به داده‌های سری درحال انتقال یا ذخیره‌شده در سامانههای رایانه‌ای یا مخابراتی
یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود جاسوس رایانه ای تلقی میگردد.
مجازاتهای جاسوس رایانه ای
الف) مجازات مصداق اول جاسوس رایانه ای عبارت است از بیست میلیون ریال تا شصت میلیون ریال یا هر دو مجازات.
ب) مجازات مصداق دوم جاسوس رایانه ای عبارت است از حبس از دو تا ده سال
ج) مجازات مصداق سوم جاسوس رایانه ای عبارت است از حبس از پنج تا پانزده سال
تشدید مجازات ماموران دولتی در جرائم رایانه ای
در برخی جرایم مثل کلاهبرداری یا جعل مجازات ماموران دولتی تشدید می شود در جرایم رایانه ای نیز همینطور است
و چنانچه مأموران دولتی که مسؤول حفظ داده‌های سری مقرر در ماده (۳) این قانون یا سامانههای مربوط هستند
و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده‌ها یا سامانههای مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است
بر اثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت
به داده‌ها، حاملهای داده یا سامانههای مذکور شوند مجازات شدیدتری خواهند داشت.
بر اساس ماده ۵ قانون جرایم رایانه ای این اشخاص به مجازات زیر محکوم می شوند:
حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات.
بعلاوه این اشخاص به انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال نیز محکوم خواهندشد.
۱- از آنجاکه پلیس به عنوان ضابط دادگستری وظیفه کشف جرایم را بر عهده دارد،
در کنار آموزش قضات وسایر مقدمات قضایی، آموزش پلیس نیز باید در سرفصل برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد.
۲ – آموزش‌های عمومی در سطح کارمندان دولت و نظامیان.
۳ – تا حد ممکن عدم ذخیره سازی داده‌ها و اطلاعات طبقه بندی شده به شبکه‌های رایانه‌ای به‌خصوص شبکه جهانی اینترنت.
۴ – تشکیل هرچه سریع تر مراجع تخصصی قضایی و پلیس با عنایت به الزام قانونی ماده ۳۰ قانون جازات اسلامی و تقویت آنها.
۵ – مسدود کردن درگاه‌های رایانه‌های حساس در ادارات به عنوان راهکاری سریع وکم هزینه و در عین حال مؤثر.
مشاوره حضوری و یا مشاوره تلفنی با وکیل متخصص جرایم رایانه ای
تنها کافیست فرم ذیل را پر کنید ظرف حداکثر نیم ساعت باشما تماس گرفته میشود و نزدیک ترین وکیل به شما معرفی میگردد .
