وکیل برای صادرات واردات

معرفی وکیل برای صادرات کالا

پرسش : سلام ممکنه یه وکیل خوب برای صادرات کالا به کشور های اطراف معرفی نمایید؟

پاسخ : سلام موسسه حقوقی راه امید با در اختیار داشتن تیمی متخصص از اساتید حقوق بین الملل در مراکز استان مشغول به فعالیت در حیطه صادرات و واردات کالا میباشند . همچنین از امور مورد فعالیت وکلای این موسسه در حیطه گمرکی و خروج کالا از گمرک میباشد .

راهنمای واردات و صادرات از طریق بازارچه های مشترک مرزی

صادرات

صادرات کالا از طریق بازارچه های مرزی کشور در نقاط صفر مرزی (مناطق محروم) از مسایل مورد نظر سیاست مداران اقتصادی امروز کشور برای توسعه مناطق محروم است ، که مورد توجه فراوانی در سال های اخیر قرار گرفته است . از طرفی قسمتی از برنامه های توسعه اقتصادی دولت را به خود اختصاص داده است . تا تحرک در مناطق محروم را بیشتر کرده و از طرفی زمینه های اشتغال را در مناطق محروم کشور تقویت نماید .
لذا هنوز به منظور انجام تشریفات گمرکی کالاهای صادراتی در بازارچه های مرزی ، صادر کنندگان اطلاعات چندانی ندارند . که بدین منظور شیوه های مناسب برای تسهیل در صدور کالای بازارچه مرزی در این مجموعه تنظیم گردیده است تا صادر کنندگان بتوانند قسمتی از مشکلات خود را با مطالعه این مجموعه مرتفع نمایند .

تعریف صادرات

صادرات در لغت به معنای انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور است . که در این مجموعه منظور از صادرات کالا در بازارچه مرزی صادرات قطعی کالا است و هدف خروج کالا از کشور (قلمرو گمرکی) می باشد .

صادرات قطعی

همانطوری که می دانیم صادرات قطعی کشور عبارت است از کالایی که به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارج از ایران به خارج فرستاده می شود . و از طرفی لازم به توضیح است که صادرات قطعی کشور از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است . اما این بدان معنا نیست که مشمول پرداخت هزینه های گمرکی نباشد ، لذا مشمول پرداخت هزینه های گمرکی از جمله تخلیه و بارگیری – آزمایش و تعرفه بندی و غیره می باشد . البته این مسئله به شرحی است که در آئین نامه اجرائی قانون امور گمرکی به آن اشاره شده است . بنابران خارج کردن اجناس از قلمرو گمرکی را صادرات (EXPOrtation) می گویند . و این مسئله در خصوص قلمرو سیاسی جای تامل دارد . لذا ممکن است کالایی از قلمرو گمرکی صادر ده باشد ولی از قلمرو سیاسی خارج نشده باشد ، مثل کالاهای صادره به مناطق آزاد تجاری کشور ، که در بازارچه های مرزی صادرات قطعی مورد نظر است و به این مسئله مربوط نمی شود . چرا که ممکن است چنین عملی عملا نوعی کابوتاژ کالا به این مناطق باشد که موضوع بحث بازارچه های مرزی نیست .بنابراین نمی توانیم به هر کالایی که از قلمرو گمرکی خارج می گردد عنوان صادرات را تلقی کنیم چرا که ممکن است این مسئله دارای استثنایی باشد . بنابراین توضیح قلمرو گمرکی مناسب به نظر می رسد .
قلمرو گمرکی یعنی سرزمینی که در ان قانون گمرکی یک کشور به طورکامل اجرا می گردد . به طور کلی قلمرو گمرکی یک کشور قلمرو داخلی و ملی آن است که شامل فضای زمینی – دریایی و هوایی آن می باشد . با این حال بعضی از قسمت های قلمرو ملی ممکن است جزء قلمرو گمرکی نباشد . ممثلا مناطق آزاد یا آب های بین خط ساحلی ومرز خاکی یک کشور در دریلا ، که مناطق مستثنی شده از قلمرو ملی را قسمت خارج از قلمرو گمرکی می نامند . به موجب موافقتنامه بین المللی قلمرو گمرکی یک کشور ممکن است شامل قسمت خارج از قلمرو گمرکی یک کشور دیگر بشود و منطقه ای که با این ترتیب جزء قلمرو گمرکی کشور می شود قسمت داخلی قلمرو گمرکی نامیده می شود . در اینجا هر گاه صحبت از خارج از ایران شد به معنی خارج از قلمرو سیاسی ایران است «اعم از قلمرو گمرکی یا قلمرو غیر گمرکی» .

صادر کننده بازارچه مرزی

به هر شخص حقیقی و یا حقوقی که دارای کارت بازرگانی باشد و یا دارای مجوز وزارت بازرگانی بوده باشد و اقدام به صدور کالا از طریق بازارچه های مرزی بنماید صادر کننده بازارچه مرزی اطلاق می گردد . به عبارت دیگر صادر کننده بازارچه مرزی به کسی اطلاق می گردد که پس از تهیه مدارک لازم می بایست کالا را به گمرک محل صدور حمل و پس از صدور قبض انبار ع اظهارنامه صادراتی اقدام به صدور کالا نماید .

انواع کالاهای صادراتی

کالای صادراتی طبق مقررات صادرات و واردات سال ۱۳۸۱ قابل تقسیم به سه گروه ذیل می باشد که باید در هنگام صادرات کالا از طریق بازارچه های مری به آن توجه گردد .
الف : کالای مجاز
ب : کالای مشروط
ج : کالای ممنوع الصدور

الف : کالای مجاز

کالایی است که صدور آن بارعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد ومنظور از ضوابط واردی است که رعایت آن برای صادرات پاره ای از کالاها قانونا ضروری است مثل گواهی استاندارد .

ب : کالای مشروط

کالایی است که صدور آن با کسب مجوز امکلان پذیر است و در قسمت مندرجات ذیل یادداشت هر فصل در جدول ائین نامه اجرایی مقررات و صادرات و واردات نوشته شده است . که مشروط شدن کالاهایی برای صدور ممکن است بنا به یکی از دلایل ذل باشد .
۱- کنترل میزان تولید
۲- تامین نیازهای داخلی
۳- جلوگیری از صدور کالا
۴- و غیره
بنابراین با مراجعه صادر کننده و معرفی کالای موضوع صادرات وزارتخانه ذیربط با رعایت ضوابط تعیین شده ممکن است مجوز صدور صادر یا از صدو کالا جلوگیری نماید .

ج : کالای ممنوع الصدور

به کالایی اطلاق می گردد که صدور آن به موجب شرع مقدس اسلام به اعتبار خرید و فروش – یا مصرف و یا به موجب قانون ممنوع است که دولت می تواند بنا به مقتضیات و شرایط خاص زمانی با رعایت قوانین مبوطه صدور بعضی از کالاها را ممنوع نماید .
لذا فهرست کالاهای ممنوع الصدور به شرح ذیل است که در مورد بازارچه های مرزی نیز مصداق دارد .
۱- اشیاء عتیقه و هنری از کشور
۲- صدور آهن قراضه به هر شکل
۳- دم قچی و ضایعات استیل غیر از نوع فر گرومیک
۴- صدور هیزم و زغال چوب
۵- صدور چوب گردو
۶- صدور انواع قالی و قالیچه (با الیاف مصنوعی و یا مخلوطی از آن)
۷- انواع فرش های بافته شده (با نخ های رنگ شده زیر استاندارد)

قیمت گذاری کالای صادراتی توسط گمرک ایران

قیمت گذاری کالاهای صادراتی از لحاظ آماری این نیز دارای اهمیت می باشد . قیمت گذاری در سال های قبل از ۱۳۸۱ توسط وزارت بازرگانی انجام شده است ، در صورتی که از سال ۱۳۸۱ این وظیفه به عهده گمرک واگذار گردیده است و گمرک اران ارزش کالاهای صادراتی را به گمرک اجرایی کشور اعلام می دارد .
بنابراین هر یک از کالاهای صادراتی دارای ارزشی است که ارزش آن توسط گمرک ایران تعیین می گردد . در سابق قیمت گذاری کالاهای صادراتی به موجب قانون بود و توسط کمیسیونی متشکل از نمایندگان ذیل انجام می شد .
۱- نماینده وزارت بازرگانی
۲- نماینده بانک مرکزی
۳- نماینده وزارتخانه صنعتی ذیربط
۴- نماینده مرکز توسعه صادرات
۵- نماینده گمرک ایران
حال آنکه در سال ۸۱ این وظیفه به گمرک ایران واگذار شده است و گمرک ایرانپس از گذشت سال های سال (۲۰ سال) مجددا اقدام به ارزش گذاری و قیمت گذاری کالاهای صادراتی می پردازد .
البته گمرک ایران قانونا مجاز و مکلف به رعایت قوانینی است که در قیمت گذاری کالاهای صادراتی مورد نظر است و در گذشته نیز اعمال می شده است . لذا گمرک ایران لازم است که قیمت کالای صادراتی را به نحوی قانونی محاسبه نماید که این امر مانع صدور کالا نشود و اینکه مبنا اخذ تعهد صادر کنندگان قرار گیرد تعیین شود که ممکن است این قیمت ها با مطابقت واقعیت بازار و به منظور امکان رقابت و ادامه صدور کالا از کشور تعدیل گردد .

لیست عدل بندی (Packing – list)

ارائه فهرستی از اقلام صادراتی بازارچه های مرزی که محتویات هر بسته از اقلام صادراتی رابا وزن (با ظرف) و خالص نشان دهد به همراه سایر مدارک مربوط توسط صادر کننده کالا در بازارچه های مرزی ضروری است . لذا یک مامور گمرک بر Packing – list نظارت مستمر خواهد داشت و بسته ها را می تواند باز نماید و اقدام به تنظیم عدل بندی نماید . لازم به توضیح است که فهرست عدل بندی حسب مورد در خصوص کالاهای یکنواخت لازم نیست در مواردی که کالای وارده بیش از یک بسته و محتویات بسته ها نیز متنوع باشد ارائه یک فهرست ضروری است .
عدل بندی دارای فرمی است که در خصوص محموله می باشد و محتوی توضیحات مشروح یک محموله می باشد . که تعداد و نوع بسته بندی کالا در آن نوشته می شود . لذا این بسته های ذکر شده در عدل بندی ممکن است دارای اندازه های یکسان نباشند ، ولی باید در این فهرست صورت عدل بندی ، محتویات هر بسته از اقلام صادراتی بازاچه های مرزی نوشته شود . در این فهرست اطلاعات زیر مندرج می باشد :
– اندازه بسته ، تعداد و سایزهای مربوطه
– تعداد واحد کالای موجود در هر سایز از بسته ها
– مشخصات محموله
– و غیره

گواهی استاندارد

برای تعدادی از کالاهای صادراتی ممکن است اجرای استاندارد خاصی مورد نظر باشد و طی بخشنامه ای کالاهای صادراتی که دارای اجرای استاندارد باشند اعلام می گردند . لذا ممکن است اجرای استاندارد در خصوص موارد ذیل باشد .
الف – از نظر خواص
ب – مشخصات فنی
ج – بسته بندی
د – و سایر موارد
بنابراین صادر کنندگان بازارچه های مرزی مکلفند در موقع صدور کالا به کشورهای همجوار به ترتیب استانداردهای اصلی ، اجباری را مورد نظر داشته و کالا را با همان استاندارد صادر نمایند .

گواهی بهداشت (حسب مورد)

این گواهی یعنی Sanitary certificate که در فرهنگ اصطلاحات گمرکی به آن health certificate نیز می گویند که بر حسب مورد ممکن است مورد مطالبه گمرک برای اطمینان از موارد زیر قرار گیرد :
الف – اطمینان از سالم بودن کالا
ب – برخورداری کالا از خصوصیات مورد نظر
ج – اطمینان از وزن کالا (در مواردی که لازم باشد)
گاها ممکن است در خصوص اقلامی از کالاهای صادراتی ارائه گواهی بهداشت که از طرف مراجع رسمی کشور مبدا صادر می شود ضروری باشد . لازم به توضیح است که گواهی بهداشت را گواهی صحت و یا گواهی تندرستی نیز می گویند . ولی انچه که از نظر اصطلاحی مناسب به نظر می رسد همان واژه گواهی بهداشت است .
بنابراین لازم است که مشخصات ذل در اسناد منعکس گردد . تا ارتباط کالای گواهی شده با آنچه که به صورت محموله به کشور مقصد می رسند به سهولت و آسانی قابل تشخیص باشد که این مشخصات به شرح ذیل است :
۱- نوع کالا
۲- مشخصات اعتبار
۳- مشخصات سفارش
۴- خریدار
۵- فروشنده
۶- جزئیات محموله بر اساس اسناد حمل

قبض انبار

به سندی اطلاق می گردد که انباردار به عنوان وصول کالا به انبار در مقابل هر بارنامه صادر و به موسسه حمل و نقل یا حامل تسلم می نماید و باید موقع اظهار ، اظهار نامه ضمیمه شود .
بنابراین قبض انبار متضمن الاعات ذیل می باشد :
۱- شماره مانیفست
۲- اظهارنامه اجمالی
۳- یا اظهارنامه ترانزیت به داخل (حمل یکسره)
۴- تاریخ تسلیم خاص تاریخ صدور اسناد
۵- نوع وسیله حمل
۶- نوع وسیله حمل
۷- نام و مشخصات وسیله حمل
۸- شماره سفر
۹- تاریخ ورود کالا به انبار
۱۰- نام و مشخصات آورنده
۱۱- شماره شناسایی
۱۲- محل نگهداری کالا
۱۳- شماره ردیف دفتر انباردار
۱۴- رحی راجع به تعداد بسته ها
۱۵- نوع بسته ها
۱۶- علامت و شماره
۱۷- نوع و مشخصات کالا

بنابراین ثبت مشخصات فهرست کل بار ، اظهار نامه اجمالی و نظایر آن در قبض انبار کالای وارده به اماکن گمرکی الزامی است . به طور کلی کالای صادراتی در اماکن گمرکی وقتی قبول می شود که برای تحویل آن به گمرک پروانه صادراتی تسلیم شده باد . البته دارای فرمی است که این فرم در واقع همان رسید تحویل کالا به انبارهای عمومی است . که پس از تخلیه کالاهای صادراتی در انبار توسط انباردار صادر می گردد . و به عنوان نخستین مدرک در اختیار صاحب کالا جهت اقدام برای تحویل و دریافت کالا و نهایتا صدور آن می باشد .
فرم قبض انبار دارای اطلاعات ذیل می باشد :
الف – مشخصات حمل کالا که شامل موارد ذیل است :

• ۱- نوع حمل
• ۲- کامیون
• ۳- شرکت حمل کننده
• ۴- نام صاحب کالا

ب – اطلاعات ورود کالا به مرز ورودی شامل :

• ۱- مرز ورودی
• ۲- تاریخ ورود
• ۳- نماینده شرکت

ج – مشخصات کل کالا شامل :

• ۱- نوع
• ۲- نوع و تعداد بسته بندی
• ۳- وزن ناخالص
• ۴- تاریخ ورود بازار به انبار

وکالت نامه

به مدرکی اطلاق می گردد که صاحب کالا به موجب آن برای نماینده خودش یا به یک حق العمل کار اختیار ترخیص کالا را بدهدد . این مدرک باید رسمی و ثبتی و کتبی باشد . بنابراین در مواردی که مراجعه کننده به گمرک غیر از فردی که صاحب کالا باشد باید وکالتنامه رسمی و ثبتی ارائه نماید . مگر اینکه صاحب کالا یک سازمان دولتی و یا سازمان های وابسته به دولت که در این مواقع معرفی نامه رسمی سازمان دولتی یا سازمان وابسته به دولت با امضاء مجاز کافی می باشد . در مورد مستخدمین مؤسسات یا اشخاص حقوقی نیز در هر حال ارائه معرفی نامه ضروری است . بنابراین هر گاه نماینده صاحب کالا غیر از کارمند یا اعضاء مؤسسه صاحب کالا باشد علاوه به لزوم ارائه وکالتنامه رسمی و ثبتی در هر مورد اعم از بخش دولتی ، خصوصی یا تعاونی وکیل باید دارای کارت حق العمل کاری نیز باشد که موضوع مواد ۳۷۶ لغایت ۳۸۷ ائین نامه اجرای قانون امور گمرکی می باشد .
در این صورت ماده ۳۸۱ آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی اشاره به وکالتنامه ثبتی و رسمی حق العمل کار را دارد که به شرح ذیل است .
حق العمل کار موظف است اصل وکالت نامه رسمی ثبتی اشخاصی که به حساب آنها تشریفات گمرکی انجام می دهد طبق نمونه ای که گمرک ایران تعیین می نماید تنظیم و به گمرک ایران تسلیم و رونوشت گواهی شده آن را د رهر مورد به اظهار نامه تسلیمی ضمیمه نماید .

مراحل صدور کالا در بازارچه مشترک مرزی

دور کالا از طریق بازارچه های مرزی دارای مراحلی است که به شرح ذیل فهرست می گردد :

• ۱- تنظیم اظهارنامه
• ۲- احراز هویت
• ۳- واریز هزینه های بانکی به صندوق
• ۴- سرویس ارزیابی (تعیین ارزیاب)
• ۵- ارزیابی

بنابراین پس از انجام مراحل ۱ الی ۵ اظهار نامه کالای صادراتی مهر و امضاء می گردد و نسخه ای از آن جهت صدوذر کالا به خارج از قلمرو گمرکی تحویل صاحب کالا می گردد . البته در بعضی از بازارچه ها برای انجام تشریفات صادرات مراحل ذیل پیش بینی شده است . و صادر کننده برای صدور کالا مراحل مربوطه را پشت سر می گذارد ، که به ترتیب عبارتند از :

• ۱- تسلیم اظهار نامه
• ۲- پرداخت عوارض
• ۳- صدور قبض درآمد
• ۴- ثبت دفتر کوتاژ
• ۵- ارزیابی
• ۶- اجازه بارگیری
• ۷- صدور مانیفست خروجی
• ۸- کنترل نهایی (کنترل بار موتور لنج)

در برخی از بازارچه های مرزی نیز صدور کالا دارای مراحل ذیل است که به ترتیب عبارتند از :

• ۱- صدور قبض انبار
• ۲- درخواست حمل یکسره
• ۳- تنظیم اظهارنامه
• ۴- پرینت اظهارنامه
• ۵- احراز و ارزش
• ۶- تعیین ارزش / کوتاژ / ارزیابی (البته برای خوش نام ها و صادر کنندگان ممتاز امتیازاتی در نظر گرفته شده است)
• ۷- اخذ شماره ارزیابی
• ۸- پرینت پروانه
• ۹- کارشناس صاردات / مهر و امضاء سرویس صادرات

تنظیم اظهارنامه

اظهارنامه صادراتی (اظهارنامه کالای خروجی) توسط گمرک در اختیار صادر کنندگان بازارچه مرزی قرار می گیرد تا نسبت به تکمیل اظهار نامه فوق توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او تنظیم شود . بنابراین اظهار نامه اوراق چاپ شده است که توسط صاحب (یا نماینده قانونی او) تکمیل و تنظیم می گردد لذا در هنگام صدور کالا از کشور (قلمرو گمرکی) باید با تنظیم اظهارنامه نسبت به این امر اقدام نمود البته با توجه به اینکه صادرات از طریق بازارچه های مرزی صادرات قطعی است لذا در این رابطه اظهارنامه کالای صادرات قطعی تنظیم می گردد . البته در بسیاری از کشورها به هنگام خروج کالا از قلمرو گمرکی فقط کافی است کالا به هنگام خروج در سکوی ارزیابی یا عبور از کانال سبز یا قرمز قرار داده شود ، مثل این است که صاحب کالا یا نماینده قانونی او اظهارنامه را تنظیم و به گمرک تسلیم نموده باشد .
قانون امور گمرکی منظور از اظهارنامه را به شرح ذیل بیان می دارد . (بند ه – ماده ۲ قانون امور گمرکی)
«منظور از اظهارنامه مندرج در این قانون ذکر اوصاف و مشخصات کامل کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک است ، به شکلی که با توجه به آن اوصاف و مشخصات کالای اظهار شده مشخص شده و از غیر آن به نحوی روشن متمایز گردد . »
اوصاف کالا شامل موارد ذیل است :

• ۱- رنگ
• ۲- اندازه
• ۳- خواص
• ۴- سایر صفاتی که منجر به تمیز کالا از کالای ظاهرا مشابه می گردد .

مشخصات کالا عبارتند از :

• ۱- نام
• ۲- شماره
• ۳- تعرفه گمرکی
• ۴- نوع کالا
• ۵- تعداد کالا
• ۶- وزن کالا
• ۷- ارزش کالا

اظهارنامه صادراتی که توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او تنظیم و تکمیل می گردد حاوی اطلاعات ذیل است . که این اطلاعات مورد نیاز گمرک است .

• مشخصات صادر کننده
• مشخصات نماینده صادر کننده
• گمرک مبدا
• مشخصات گیرنده کالا در مقصد
• اولین کشور مقصد
• کشور طرف معامله
• اظهار کننده کالا / نماینده
• کد کشور مقصد
• کشور مبدا
• هویت و ملیت وسیله حمل در خروج
• شرایط تحویل
• هویت و ملیت وسیله حمل در عبور از مرز
• نحوه حمل در مرز
• نحوه حمل داخلی
• استان تولید کننده کالا
• ارز و مبلغ کل فاکتور
• نرخ ارز
• گمرک خروجی
• اطلاعات مالی و بانکی
• محل ارزیابی کالا
• بسته ها و شرح کالا
• کد کالا
• وزن ناخالص
• رویه گمرکی
• وزن خالص
• سابقه اظهار قبلی
• اطللاعات تکمیل گواهی ها
• جمع ارزش صادراتی (به ریال)
• جمع ارزش صادراتی (به دلار)
• احراز هویت
• و غیره

البته لازم به توضیح است که مشخصات محموله شامل نوع – ابعاد – تعداد بسته ها ، وزن با ظرف و علامت و شماره می باشد و مشخصات کالا نیز شامل تعرفه – نوع کالا – تعداد یا مقدار کالا – وزن خالص و ارزش صادراتی کالا است و دراین فرم تنظیم شده (اظهارنامه صادراتی) هزینه های گمرکی (انبارداری – باربری و …) ثبت شده است . بنابراین تنظیم فرم های اظهارنامه صادراتی برای صدور کالا از طریق بازارچه های مرزی الزامی است . که تکمیل این فرم برای کسانی که تصمیم به صدور کالا از طریق بازارچه های مرزی می نمایند اجباری است . که با پر کردن فرم اظهارنامه مربوطه عملیات صدور کالا در بازارچه ها شروع می گردد که دارای دورو می باشد و حاوی اطلاعات مذکور می باشد .

واریز هزینه های گمرکی

بعد از اینکه مراحل قبلی پشت سر گذاشته شد یعنی تنظیم اظهارنامه و احراز هویت چنانچه اظهارنامه به صورت صحیح تنظیم شده باشد اظهارنامه به انضمام کلیه اسناد مربوطه لاک و مهر شده و در دفاتر ثبت می گردد . که پس از ثبت در دفاتر و لاک و مهر صاحب کالا می باید برای پرداخت هزینه های گمرکی صادرات قطعی کالا به دایره صندوق مراجعه نماید ، و نسبت به پرداخت هزینه های گمرکی اقدام نماید . که در گذشته این هزینه ها در دفتر درآمدهای عمومی و خصوصی (دفتر ژورنال) ثبت می گردیده است . ولی در حال حاضر این هزینه ها را اداره بنادر و کشتیرانی وصول می نماید .

ارزیابی کالاها صادراتی

در هنگام ارزیابی کالای صادراتی مسایل زیر مورد بررسی قرار می گیرد که حائز اهمیت است .

• الف – مشخصات کالای صادراتی با اظهارنامه مطابقت داده می شود .
• ب – محتویات کالای صادراتی با اظهارنامه مطابقت داده می شود .
• ج – محتویات اسناد ، اظهارنامه و کالای موجود مطابقت داده می شود .
• د – بررسی و اطمینان از صحت ارزش کالای صادراتی و مطابقت آن با محتویات ارزش کالای صادراتی و کالای موجود .
• ه – معاینه و آزمایش کالا در جایی که قیمت های صادراتی اعلام شده بر حسب مواد متشکله متفاوت است .
• ی – پلمپ و سیم و سرب (لاک و مهر) بسته ها در صورت لزوم

در این قسمت (قسمت ارزیابی) پس از ارسال پرونده از دفاتر گمرکات رئیس گروه ارزیابی پس از بررسی اجمالی با توجه به نوع جنس و تخص هر یک از ارزیابان ، ارزیاب مربوطه را تعیین و عملیات ارزیابی را به ارزیاب واگذار می نماید . که ارزیاب از دیدگاه های مختلف عملیات ارزیابی را انجام داده و مورد بررسی و کنترل قرار می دهد . که شامل بررسی در خصوص موارد ذیل است :

• بررسی مدارک پیوست اظهارنامه و کنترل کامل بودن و صحت آنها
• کنترل پیوست ودن انواع مجوزها
• کنترل محاسبات
• کنترل تخصصی اجرای بخشنامه ها و دستورالعمل صادره
• بازدید از کالاهای صادره
• کنترل تعداد بسته های صادراتی ، بسته بندی و تعداد موجود در رشته ها با مقایسه مدارک
• شناخت نوع کالا
• مطابقت کالای اظهار شده یا تعرفه
• مطابقت مشخصات فنی با مشخصات اظهار شده
• ارسال به آزمایش در صورت نیاز
• ارسال و ارجاع به قیمت تعیین ارزش جهت ارزش واقعی کالا
• امضاء اظهارنامه

صدور اسناد ترخیص

بعد از اینکه مراحل قبلی انجام گردید پس از اطمینان از صحت مندرجات اظهارنامه و تطبیق کامل کالای صادراتی به همراه اسناد با قوانین و مقررات و دستورالعمل ها و بخشنامه ها ، اظهارنامه از طرف رئیس گمرک امضاء و به عنوان سند ترخیص نسخه ای از آن تسلیم صاحب کالا می گردد .
به عبارت دیگر صدور ایناد ترخیص بعد از انجام مراحل ارزیابی کالای صادراتی است ، که بر اساس این سند صاحب کالا با در دست داشتن پروانه گمرکی به انبار مراجعه می نماید و کالای مربوطه را تحویل می گیرد .

خلاصه مراحل صدور کالا

صدور کالا از طریق بازارچه های مرزی دارای مراحلی است که برای سهولت این مراحل در ۶ عنوان از جمله اسناد و مدارک ع تنظیم اظهارنامه ، تطبیق اسناد ،صندوق ، ارزیابی کالا و سند ترخیص به شرح ذیل طبقه بندی شده است :
اسناد و مدارک

• ۱- قبض انبار
• ۲- کارت بازرگانی
• ۳- مجوز صدور
• ۴- گواهی استاندارد
• ۵- قیمت گذاری کالا (توسط گمرک ایران)
• ۶- صورت عدلبندی
• ۷- وکالتنامه
• ۸- معرفی نامه رسمی (معرفی نماینده)
• ۹- سایر مدارک

تنظیم اظهارنامه
انعکاس اطلاعات ذیل در اظهارنامه الزامی است .

• ۱- مشخصات صادر کننده
• ۲- مشخصات ارسال کننده کالا
• ۳- مشخصات نماینده کالا در مقصد
• ۴- مشخصات خریدار
• ۵- مشخصات مجوز صدور
• ۶- کشور مبدا
• ۷- کشور مقصد وسیله حمل
• ۸- کشور مقصد نهایی
• ۹- شرایط معامله
• ۱۰- وسیله حمل
• ۱۱- محل بارگیری
• ۱۲- گمرک محل انجام تشریفات
• ۱۳- مشخصات محموله
• ۱۴- مشخصات کالا
• ۱۵- محاسبه هزینه های گمرکی

تطبیق اسناد

• ۱- احراز مالکیت
• ۲- احراز شرایط
• ۳- بررسی اسناد

صندوق
پرداخت هزینه های گمرکی توسط صادر کننده حسب مورد دارای اقلام ذیل است .

• ۱- تخلیه و بارگیری
• ۲- انبارداری
• ۳- آزمایش و تعرفه بندی
• ۴- بدرقه کالا
• ۵- خدمات فوق العاده

ارزیابی کالا
ارزیابی کالا نیز دارای مراحلی به شرح ذیل است :

• ۱- بررسی مشخصات محموله
• ۲- بررسی محتویات بسته
• ۳- بررسی محتویات اسناد با کالا
• ۴- بررسی صحت ارزش کالای صادراتی
• ۵- معاینه و آزمایش کالا (حسب مورد)
• ۶- پلمپ و سیم سرب بسته ها (حسب مورد)

سند ترخیص
در این مرحله سند ترخیص صادر می گردد و اظهارنامه پس از انجام تشریفات گمرکی که بر اساس قوانین و مقررات انجام شده است امضاء می گردد .

واردات

عمل وارد کردن یا فراهم کردن موجبات ورود کالایی به یک قلمرو گمرکی را واردات می گویند که در اصطلاح لاتین Importation نامیده می شود .
همان طوری که گفته شد واردات به معنای ورود کالا به قلمرو گمرکی است . لذا واردات در قلمرو سیاسی مثل مناطق آزاد تجاری مشمول این عنوان نخواهد شد . ورادات به صور مختلف انجام می گیرد که منظور از واردات در بازارچه های مرزی واردات قطعی است و شامل ورود موقت ، کالای مرجوعی و … نمی گردد . به عبارت دیگر واردات به عمل آوردن یا سبب آورده شدن هر نوع کالایی به داخل قلمرو گمرکی است و به تعبیر دیگر به عمل وارد کردن هر نوع اجناسی به قلمرو گمرکی واردات گفته می شود .

وارد کننده کالا در بازارچه مرزی

به شخص یا اشخاصی این اصطلاح دلالت دارد که اقدام به وارد کردن کالاهای مورد مصرف در داخل منطقه می نماید ؛ و عمل واردات را بر اساس مجوزهای مورد نظر انجام می دهد و شخصی یا اشخاصی هستند که نسبت به مقررات واردات و صادرات کشور و قوانین تجاری کشور فروشنده با اطلاع می باشد .

واردات قطعی

منظور از واردات قطعی کالاهایی هستند که برای مصرف یا فروش سفارش شده و به کشور وارد و با انجام تشریفات قطعی گمرک از جمله پرداخت حقوق و عوارض ورودی از گمرک ترخیص می وند . بنابراین واردات کالا در بازارچه های مرزی به منظور ماندن دائم در قلمرو گمرکی می باشد و از آنها حقوق و عوارض ورودی دریافت می گردد ؛ و این تشریفات آنها نیز برای ترخیص قطعی است و از تشریفات غیرقطعسی برخوردار نیستند .که برای این نوع از واردات در بازارچه های مرزی البته با توجه به اینکه کالاهای وارداتی جزء کالاهی مشروط باشند نیاز به مجوز ورود و سایر اجازه ها و گواهی های لازم می باشد که می باید صاحب کالا نسبت به اخذ این مجوز اقدام نماید .بنابراین همان طوری که گفته شد واردات قطعی شامل کالاهایی هستند که برای مصرف در داخل کشور اظهار گردیده و زمینه های ترخیص آن از گمرک فراهم می آید و در نتیجه با انجام تشریفات قطعی گمرکی نسبت به ترخیص آن اقدام می شود .
ماده ۱ آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی بر واردات قطعی اشاره دارد و مبین این واقعیت است که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده ۲ قانون امور گمرکی فقط از واردات قطعی دریافت می شود و منظور از واردات قطعی به کشور کالایی است که برای مصرف در داخل کشور اظهار و از گمرک مرخص می شود .
ماده ۲۵۶ آ . ا . ق . ا . گ اشاره به وارد کردن کالای مجاز و بخشوده از راه غیر مجاز دارد بنابراین هر گاه کسی کالایی را که ورود آن به کشور مجاز و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده است جز از راه های مجاز از سایر راه ها بدون کسب اجازه قبلی گمرک وارد نماید عمل او تخلف از مقررات گمرکی محسوب می گردد .
وارد کنندگان بازارچه های مرزی باید دقت داشته باشند که وسایط نقلیه آبی اعم از خالی یا حامل کالا که از خارج وارد آب های کشور می گردد باید در اسکله های مجاز پهلو بگیرد یا در لنگرگه های مجاز لنگر بیندازد و قبل از انجام تشریفات گمرکی نباید کالایی تخلیه یا بارگیری یا از اسکله ها یا لنگرگاه ها خارج شود که این قانون (ماده ۲۶ ق ا گ) که مربوط به ورود و خروج غیر مجاز کالا است در خصوص واردات قطعی که از طریق بازارچه ها نیز انجام می شود مصداق دارد و از ضمانت اجرایی برخوردار است و باید توجه داشت که در صورت تخلیه کالا یا بارگیری قبل از انجام تشریفات گمرکی مسئله مربوط منطبق با ماده ۲۹ قانون امور گمرکی قاچاق بوده و طبق آن عمل خواهد شد .
البته وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن از کشور به ترتیب غیر مجاز قاچاق گمرکی محسوب می گردد مگر اینکه آن کالا در موقع ورود یا صدور ممنوع یا غیر مجاز یا مجاز مشروط نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده می باشد که این موضوع در بند اول ماده ۲۹ ق . ا . گ به صراحت بیان شده است .
لازم است که اشاره ای به ماده ۴۸ آ . ا . ق . گ شود که در خصوص ورود قطعی کالای مجاز از غیر مجاز می باشد . چرا که ممکن است کالایی در موارد استثنایی از راهی غر مجاز وارد شود ولی این عمل مشروط بر این است که کالا برای ورود قطعی باشد و وارد کننده کالا اقلا ۲۴ ساعت قبل از ورود کالا از مرز درخواست کتبی به گمرک که برای قبول کالامجاز است تسلیم و در آن با بیان علتی که ورود کالا را از سایر راه ها ایجاب می نماید و همچنین اعلام نقطه صحیح و ساعت ورود کالا از مرز تقاضای ورود بنماید و این درخواست در ساعت اداری به گمرک رسیده و گمرک با آن کتبا موافقت نموده باشد .
رئیس گمرک مزبور در صورتی که علت را موجه تشخیص بدهد اجازه ورود آن را با تعیین حداقل دو نفر برای مراقبت از ورود کالا و بدرقه آن از نقطه ورود مرزی تا محوطه گمرک می دهد . کالای موضوع چنین اجازه نامه نباید قبل از ورود ماموران بدرقه از مرز وارد گردد و از بدو ورود از مرز تا وصول به گمرک مقصد همیشه اجازه نامه باید همراه حامل باشد ، در غیر این صورت کالای وارده قاچاق محسوب می شود . یکی از رویه های گمرکی اختصاص به ورود قطعی دارد که در اصطلاح لاتین به آن Clearance for home use نیز می گویند که بر اساس آن به وارد کننده اجازه داده می شود کالایی را برای مصرف داخلی به قلمرو گمرکی وارد نماید و با انجامتشریفات قطعی گمرکی نسبت به ترخیص آن اقدام نماید که ماده ۱ آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی به آن اشاره دارد که حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض در صورت تعلق فقط از واردات قطعی دریافت می گردد .
بنابراین برای ترخیص کالای وارده به بازارچه های مرزی نیاز به انجام تشریفات گمرکی است که در بازارچه ها تشریفات قطعی گمرکی مورد نظر است . صاحب کالا که اقدام به واردات کالا می نماید لازم است که در زمان مورد نظر نسبت به ترخیص کالای خود اقدام نماید . حال اگرفرض کنیم که صاحب کالا ، کالایی را وارد کشور نوده ، ولی هنوز تشرفات گمرکی آن را انجام نداده باشد ، چنانچه در این فاصله قانون و مقررات تغییر نماید این تغییرات مشمول کالای ترخیص نشده صاحب کالا می گردد ، ولی اگر احب کالا کالای خود را از گمرک ترخیص نماید و بعد از آن قوانین و مقررات تغییر کند هیچ تاثیری برای صاحب کالا از نظر سود و زیان حاصل تغییر وجود نخواهد داشت .
واردات قطعی ممکن است به صورت زیر انجام گردد :
۱- واردات در مقابل صادرات
۲- به صورت گشایش اعتبار
۳- به صورت بدون انتقال ارز
۴- مناطق آزاد تجاری ، صنعتی
۵- مبادلات ارزی
۶- مبادلات پیله وری
۷- بازارچه های مرزی
۸- از طریق پست

واردات از طریق بازارچه های مرزی

بازارچه های مرزی طبق تفاهم نامه های منعقده بین ایران و کشورهای همجوار ایجاد می گردد و اهالی دو طرف مرز و ساکنان نقاط صفر مرزی می توانند تولیدات و محصولات کشور خود را با رعایت قوانین و مقررات صادرات و واردات برای داد و ستد در این بازارچه ها عرضه نمایند . ورود و ترخیص کالاهای بازارچه های مرزی اصولا با ارائه فاکتور فروش غرفه داران بازارچه های مرزی کشور مقابل امکان پذیر می باشد ونیاز به سایر مدارک از قبیل پروفرما و بارنامه حمل نمی باشد و البته وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن کالا از کشور به ترتیب غیر مجاز قاچاق گمذکی محسوب می گردد ، مگر اینکه آن کالا در موقع ورود یا صدورممنوع یاغیر مجاز مشروط نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد که این موضوع در بند اول ماده ۲۹ ق . ا . گ به صراحت بیان شده است . لذا کلیه کالاهای مجاز در بازارچه های مرزی قابل داد و ستد می باشند و ورود هر نوع کالا موکول به صدور کالا می باشد که لازم استت به مسئله واردات در مقابل صادرات اشاره مختصری شود .

انواع کالا از لحاظ شرایط ورود

قانون مقررات صادرات و واردات کالای وارداتی را از لحاظ شرایط ورود به سه دسته ذیل تقسیم بندی کرده است :
۱- کالاهای مجاز
۲- کالاهای مشروط
۳- کاللاهای ممنوع الورود

۱- کالاهای مجاز

عبارت از کالایی است که ورود آنها نیاز به انجام شرط نباسد . به عبارت دیگر به کالایی اطلاق می گردد که ممکن است بدون قید و شرظ گمرک نسبت به ترخیص آن اقدام نمود . شورای همکاری گمرک کالای مجاز را کالای بدون قید و شرط گمرکی می داند .

۲- کالاهای مشروط

این کالا به کالایی گفته می شود که ورود آنها نیاز به انجام شرط است و ورود ان مشروط می باشد ، که در ستون جدول مقررات صادرات و واردات سالانه یا در مندرجات ذیل یادداشت های فصل تعرفه پیش بینی می گردد .

۳- کالاهای ممنوع الورود

کالاهایی است که در ورود آنها به موجب قوانین خاص و تصویب مجلس شورای اسلامی و یا در چارچوب قانون رع مقدس اسلام منع گردیده باشد . بنابراین هر کالایی که ورودش لطمه ای به مصالح عمومی وارد می سازد یا مخرب فرهنگ و اخلاق و در تضاد با سلامت جامعه و یا مسائل ملی و بالاخره مغایر مذهب رسمی باشد ممنوع خواهد شد .

واردات در بازارچه های مرزی

واردات در بازارچه های مرزی به صورت قطعی است و مشمول تشریفات قطعی گمرک می گردد و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض نیز در صورت تعلق قابل وصول است . ورود و ترخیص کالا در بازارچه مرزی صرفا با ارائه سایر مدارک از قبیل پروفرما و بارنامه حمل نمی باشد .کلیه کالاهای مجاز در بازارچه های مرزی قابل داد و ستد می باشند و ورود هر نوع کالا از طریق بازارچه های مرزی موکول به صدور کالا بوده و در هر سال ارزش کالاهای قابل ورود هر بازارچه تا سقف تعیین شده توسط وزارت بازرگانی امکان پذیر است وکلیه اشخاص حقیقی ساکندر مناطق مرزی و اشخاص حقوقی که در مناطق مرزی فعالیت می نمایند مجاز به فعالیت در بازارچه های مرزی هستند . فهرست کالاهای قابل داد و ستد در بازارچه ومیزان ارزش آن را وزارت بازرگانی با توجه به نیازمندی های استان های مری و تفاهم به عمل آمده با کشورهای مقابل ومقررات صادرات و واردات کشور تهیه و اعلام می نماید .
وارد کننده های بازارچه های مرزی اشخاصی حقیقی می باشند که نسبت به ورود کالاهای مصرفی در نقاط مرزی کشور اقدام می نماید ، که در بسیاری از موارد مقررات تجارت کشور خود و کشور مقابل هیچ گونه اطلاعاتی ندارند . لذا لازم است که مسئولین وارد کنندگان را نسبت به مقررات قانون تجارت کشور و قوانین و مقررات کورهای همجوار بازارچه های مرزی مطلبع نمایند و آنها را در جهت صحیح و قانونی هدایت نمایند .
جهت واردات کالا داشتن کارت بازرگانی الزامی است ، ولی شرکت های تعاونی مرزنشینان ، ملوانان ایرانی اغل در شناورهایی که بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند وپیله وران برای ورود کالاهای قابل ورود مورد نیاز استان خود و استان های همجوار در صورت داشتن کارنامه شغل از وزارت کار و امور اجتماعی معاف هستند .
واردات قطعی بازارچه ها برای مصرف نقاط مرزی یا فروش در بازارچه سفارش شده و به کور از طریق بازارچه ها وارد می گردد و با انجام تشریفات قطعی گمرکی قابل ترخیص است . همانطوری که می دانیم واردات در بازارچه های مرزی موکول به صدور کالا بوده و در مقابل صادرات کالا قابل انجام است وصادر کنندگان مجاز خواهند بود در مقابل صادرات ، کالای خود در بازارچه های مرزی کالاهای قابل ورود را که از طرف وزارت بازرگانی جهت واردات در بازارچه ها فهرست گردیده است اقدام به ورود نمایند . البته صادر کنندگان و غرفه داران قادرند از محل صادرات سایر غرفه داران اقدام به ورود کالاهای اعلام شده بنمایند .
چنانچه صادر کنندگان بازارچه های مشترک مرزی بخواهند از بازارچه دیگری اقدام به ورود کالا بنمایند ع لازم است که ابتدا اظهارنامه گمرکی را به گمرک بازارچه ای که صادرات را انجام داده تسلیم و پس از تشریفات ، تطبیق اسناد و کالا از نظر منظور نمودن سقف ارزش صادرات انجام شده بررسی و اقلام قابل ورود از طریق بازارچه های استان مربوطه اظهارنامه را جهت انجام سایر تشریفات گمرکی و صدور پروانه ترخیص قطعی طی نامه ای به گمرک مرز ورود کالا حسب مورد اعلام نماید ، و گمرک ترخیص کننده کالا پس از وصول اظهارنامه نسبت به انجام تشریفات ترخیص کالا با رعایت مقررات اقدام و در پایان مراتب را از نظر ارزش کالای ترخیص شده جهت تفریق از تعهدات صادراتی مهلت منقضی نشده غرفه دار مربوطه به گمرک بازارچهذیربط اعلام دارند .
بدیهی است که رعایت مفاد ماده ۲۲ اصلاح آئین نامه اجرایی قانون صادرات و واردات و بندهای چندگانه و تبصره های ۱-۲-۳ آن الزامی بوده و رعایت سقف صادرات و واردات سالانه آنها و انطباق صادرات و واردات از نظر ارزشی الزامی است البته ورود و ترخیص کالا صرفا به نام غرفه دار بازارچه که دارای کارت غرفه داری از فرمانداری محل می باشد امکان پذیر است .
آنچه مهم است این است که واردات قبل از صادرات از طریق بازارچه های مرزی امکان پذیر و مجاز نمی باشند و مهلت تسویه تعهدات صادراتی در بازارچه های مرز ۸ ماه پس از تاریخ صدور کالا می باشد و تا مدت ۶ ماه نیز با اخذ و واریز جریمه قابل تمدید است و چنانچه در فاصله مذکور تعهدات صادراتی تسویه نگردد ع گمرک مراتب را پیگیری می نماید و با توجه به اینکه سایر مقررات مربوطه در صفحات گذشته بیان شده است از بیان مجدد آن موارد خودداری می گردد .

تشریفات ترخیص

برای ترخیص کالا از بازارچه مرزی اشخاص حقیقی یا حقوقی مراحل ذیل را پشت سر می گذارند ، که ممکن است مراحل گردش کاری در بعضی از بازارچه ها نسبت به یکدیگر فرق کند . هر گاه مدیریت بازارچه مشترک مرزی مجوز ترخیص را صادر نماید گمرک می تواند نسبت به ترخیص کالای وارد کننده اقدام نماید و صاحب کالا می تواند شخصا و یا از طریق وکیل یا نماینده قانونی خود اقدام به ترخیص کالای خویش نماید .

• ۱- تنظیم اظهارنامه
• ۲- احراز هویت
• ۳- پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و هزینه های گمرکی به بانک
• ۴- ارائه فیش واریزی به دفتر ژورنال گمرک
• ۵- دایره صدور پروانه جهت صدور پروانه سبز گمرکی
• ۶- دفتر کوتاژ جهت ثبت اظهارنامه
• ۷- تعیین ارزیاب / ارزیابی کالا در انبار (در صورت نیاز ارسال نمونه به آزمایشگاه)
• ۸- ارزش
• ۹- ارزیاب ، کارشناس و مسئول سرویس ارزیابی جهت امضاء و مهر
• ۱۰- دفتر کل انبار
• ۱۱- درب خروج و خارج نمودن کالا از گمرک

نمودار گردش کار در بعضی از بازارچه های مرزی به صورت ذیل است که ممکن است از یک بازارچه به بازارچه دیگر از جهت تشریفات گمرکی دارای تفاوت های جزیی باد که دارای اهمیت چندانی نیست .
آنچه که حائز اهمیت است این است که جهت ترخیص کالا قوانین و مقررات رعایت گردد و واردکنندگان بتوانند در سریع ترین زمان ممکن اقدام به ترخیص کالا از بازارچه مرزی نمایند .

• ۱- تحویل مانیفست
• ۲- بازدید اجمالی
• ۳- تخلیه در انبار
• ۴- صدور قبض انبار
• ۵- اگر خارج از مانیفست بود کالا ضبط می گردد
• ۶- اگر خارج از سهمیه بود مرجوع می گردد
• ۷- تنظیم اظهارنامه
• ۸- کنترل اظهارنامه
• ۹- پرداخت عوارض
• ۱۰- دفتر کوتاژ
• ۱۱- ارزیابی
• ۱۲- خارج کردن از دفتر انبار
• ۱۳- صدور پروانه
• ۱۴- تحویل جنس مطابق پروانه به صاحب کالا